صفر تا صد گزینش کارمندان در دیوان عدالت اداری

در شاخه : نمونه آراء مربوط به گزینش ادارات - نمونه آراء و مقررات مربوط به گزینش سازمانهای دولتی

صفر تا صد گزینش کارمندان در دیوان عدالت اداری

گزینش یکی از مهم‌ترین مراحل استخدام کارکنان دستگاه‌های اجرایی است و شامل مصاحبه‌های عقیدتی، اخلاقی و سیاسی می‌شود. در واقع آخرین مرحله استخدام در ادارات و سازمان‌های دولتی مرحله گزینش است و با تحقیقات محلی نیز همراه شده است. طبق قانون ‌گزینش افرادی که مسئول گزینش کارکنان هستند، باید در چارچوب خاصی عمل کنند و طبق آیین نامه‌ها و مقررات گزینش کارکنان افراد واجد صلاحیت را انتخاب و استخدام نمایند. قانون گزینش با تعیین مواد مختلف چارچوب گزینش نیروهای دولت را تعیین کرده است. در صورت تخلف ماموران گزینش دیوان عدالت اداری و هیات‌های وابسته مسئول رسیدگی به تخلفات اداری هستند. در ادامه شما را با ماده‌های مختلف آیین نامه ‌گزینش کارکنان دولت و فصول مختلف این آیین نامه آشنا خواهیم کرد.

آیین نامه اجرایی قانون گزینش

قانون گزینش کارکنان دولت مختص گزینش تمام کارکنان دولت اعم از کارکنان آموزش و‌پرورش، کارکنان بانک، کارکنان شهرداری، کارکنان ادارات مختلف و... است. این قانون در 5 فصل مختلف به بررسی کلیات گزینش، معرفی ضوابط عمومی و ضوابط انتخاب بهترین داوطلب، وظایف و تشکیلات، نظارت و بازرسی و نحوه شکایات و بیان سایر مقررات حوزه گزینش کارکنان دولت پرداخته است. در ادامه ماده‌های مندرج در این قانون را برایتان معرفی خواهیم کرد.

فصل اول آیین نامه اجرایی قانون گزینش: بیان کلیات

فصل اول که کلیات را بیان کرده است، ماده 1 و 2 را شامل می‌شود. طبق ماده 1 این قانون کلمه هیات عالی باید به جای هیات عالی گزینش به کار گرفته شود، کلمه هیئت به جای هیئت مرکزی گزینش مورد استفاده قرار می‌گیرد، کلمه هسته به جای هسته گزینش، کلمه نهاد به جای نهاد رئیس جمهور، کلمه سازمان به جای سازمان امور استخدامی کشور و قانون گزینش به جای به کار بردن عبارت طویل قانون ‌گزینش کارکنان دولت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ماده 2 این آیین نامه نیز در مورد اجرای ضوابط و مقررات مربوط به گزینش داوطلبان رسمی و غیر رسمی کار در دولت صحبت می‌کند. طبق این ماده تمامی داوطلبان می‌بایست تابع احکام و مقررات دولت باشند. البته پذیرش  کارکنان وزارت اطلاعات خارج از این قانون است و می‌تواند تابع مقررات هاصی باشد.

فصل دوم آیین نامه اجرایی قانون گزینش: معرفی مقررات عمومی و ضوابط انتخاب فرد اصلح

فصل دوم این آیین نامه شامل مواد 3 و 4 می‌شود. طبق ماده 3 این فصل متقاضیان کار در ادارات دولتی می‌بایست از نظر اعتقادی، اخلاقی و سیاسی به اسلام و احکام آن پایبند باشند. این افراد باید از ارتکاب به معاصی کبیره خودداری نموده و به واجبات عمل نمایند. ماده 4 نیز چنین می‌گوید که ضوابط اصلی و معیارهای مربوط به گزینش کارکنان دولت توسط هیات عالی تهیه، تنظیم و ابلاغ می‌شود. در تعیین موازین شرعی گزینش انجام کلیه امور بر عهده هیات فقهی خواهد بود. ماده 4 این آیین نامه دارای تبصره‌هایی است که به تشخیص بهتر افراد اصلاح کمک می‌کند.

فصل سوم آیین نامه اجرایی قانون گزینش: تعیین تشکیلات، حدود وظایف و صلاحیت‌ها

در فصل سوم آیین نامه اجرایی قانون گزینش در مورد اعضای هیات گزینش و وظایف آن‌ها بحث کرده است. هیات گزینش شامل هیات عالی، هیات مرکزی گزینش، هسته گزینش، دستگاه‌ها و سایر مراجع ذی‌ربط می‌شود. طبق ماده 20 آیین نامه گزینش کشور تمامی سازمان‌ها قبل از تصویب تشکیلات هیات و هسته و به منظور تهیه و تدوین طرح‌های مختلف اجرایی می‌بایست نظر هیات عالی را دریافت کنند.

معرفی اعضای هیات عالی و وظایف آن‌ها

اعضای هیات عالی گزینش کارکنان دولت معمولا از میان افراد عالی رتبه و والا مقام کشور انتخاب می‌شوند. دبیر این هیات با حکم رئیس جمهور و به پیشنهاد اعضای دیگر هیات مشخص می‌شود. در صورتی که  نیاز باشد، رئیس جمهور با توجه به ماده 6 قانون گزینش اجرای قانون را به فرد دیگری واگذار می‌کند. وظایف این هیات عبارتند از:

·        هیئت عالی طبق ماده 6 قانون گزینش کشور موظف است با همکاری سایر هیئت‌ها و دستگاه‌های مربوطه به توسعه اطلاعات گزینشی کشور بپردازد. تمامی مراکز اطلاعاتی از قبیل دستگاه‌های اجرایی، دستگاه‌های قضایی، نیروهای انتظامی، سازمان حفاظت از اطلاعات، سازمان‌های عقیدتی سیاسی و نیروهای مسلح وظیفه دارند در این زمینه به هیات عالی کمک کنند.

·        هیئت عالی گزینش کشور می‌بایست نظام جامعی را برای آموزش گزینش در کشور راه‌اندازی کند. با استفاده از تجارب علمی و پژوهش‌های زیادی که در این زمینه انجام شده‌اند، دستیابی به روش‌های بهینه انجام این کار دشوار نخواهد بود.

·        افراد و کارگزارانی که می‌خواهند در راستای گزینش کشور فعالیت کنند، علاوه بر کسب و تایید صلاحیت باید در دوره‌های آموزشی مقرر شده از سوی هیئت عالی گزینش کشور نیز شرکت نمایند.

لازم به ذکر است طبق ماده 8 این آیین نامه وزیر یا مقام‌های اجرایی عالی رتبه کشور می‌توانند در مواردی همچون تصویب دستورالعمل‌های خاص، بررسی دادخواست دیوان عدالت در موارد خاص، ایجاد هیات جدید و اعلام نظر نهایی در مورد موارد خاص در جلسات هیات عالی گزینش شرکت کنند.

معرفی هیات مرکزی گزینش و وظایف آن

هیات مرکزی گزینش بر اساس دستورالعمل‌های هیات عالی فعالیت می‌کند و از مراجع مربوطه استعلام پذیرفته شدگان گزینش را دریافت می‌نماید. این هیئت با توجه به اختیارات خود و بر اساس حجم فعالیت‌های دولت می‌تواند به توسعه دادن یا کاهش فعالیت‌ها و نیروهای مورد نیاز بپردازد. برخی از وظایفی که می‌توانیم برای هیات مرکزی گزینش در آیین نامه اجرایی قانون گزینش ذکر کنیم، موارد زیر هستند:

·        این هیئت موظف است با توجه به نیروهای مورد نیاز در دستگاه‌های دولتی از نیروهای خواهر یا برادر واجد شرایط دعوت به همکاری به عمل بیاورد و آن‌ها را گزینش کند.

·        هیئت مرکزی گزینش پس از اینکه نیروهای مورد نیاز را انتخاب کرد، باید نسبت به تشکیل پرونده برای این نیروها و بررسی سوابق آن‌ها اقدام نماید.

·        این هیئت موظف است به انجام امور گزینش خواهران زیر نظر افراد دارای صلاحیت توجه داشته باشد و دستورالعمل‌هایی را برای گزینش خواهران در نظر بگیرد.

معرفی هسته گزینش و وظایف آن

اصلی‌ترین وظیفه هسته گزینش انجام مراحل اجرایی انتخاب داوطلبان کار در دستگاه‌های دولتی است و مرجع ابتدایی صادر کردن آرای دولتی همین مرجع هست. طبق ماده 16 گزینش کارکنان دولت صدور رای گزینش افراد تنها با حضور سه عضو مورد تایید دبیر هیات انجام می‌شود و تصمیمات این سه عضو کاملا معتبر است. لازم به ذکر است طبق ماده 11 آیین نامه گزینش کارکنان دولت مدیر هسته وظیفه اداره امور اجرایی و هماهنگی مرتبط با واحدهای مختلف هسته گزینش را بر عهده دارد. مدیر هسته گزینش از میان اعضا و با حکم دبیر هیئت انتخاب می‌شود و مستقیماً با واحدهای اجرایی هسته در ارتباط است. این مدیر مسئولیت نظارت بر فعالیت این واحدها را بر عهده دارد. هسته گزینش همچنین زیر نظر هیات مرکزی گزینش مسئولیت انجام وظایف نام برده در موارد زیر را نیز بر عهده دارد:

·        هسته گزینش مسئولیت اجرای بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌هایی را دارد که از سوی هیات عالی گزینش و هیات مرکزی ابلاغ شده‌اند.

·        هسته گزینش می‌بایست در مورد صلاحیت کارکنان و نحوه رسیدگی به شکایات مرحله اول تجدید نظر یک پرونده نظرات خود را ارائه دهد.

·        هسته گزینش مسئول تعیین صلاحیت سیاسی، اعتقادی و اخلاقی متقاضیان کار در دستگاه‌های دولتی است.

·        هسته می‌بایست به تهیه تنظیم و نگهداری از ملزومات مورد نیاز، فرم‌ها و سوالات گزینش اقدام کند و فعالیت آن زیر نظر هیات مرکزی گزینش کارکنان دولت باشد.

·        کارکنان هسته گزینش وظیفه حفاظت و نگهداری از اطلاعات بایگانی شده و مدارک مربوط به پرونده داوطلبان را بر عهده دارند.

·        هسته می‌بایست گزارشات ادواری تهیه نماید و آن را به مقام‌های مربوطه اعلام نماید. این نهاد مسئولیت پاسخگویی به شاکیان در مرحله بدوی را بر عهده دارد و پرونده‌های مقدماتی داوطلبان به همراه سیر تکامل آن‌ها در روند گزینش را تنظیم می‌کند.

·        هسته گزینش وظایف و اختیارات واحدهای مختلفی همچون مصاحبه، ارزیابی داوطلبان و واحد تحقیقات را تعیین می‌نماید.

دستگاه‌های گزینش کارکنان دولت

با هدف اجرای امور گزینش در زمان معین شده دستگاه‌ها و نهاد‌های گزینش موظف هستند کلیه امکانات مورد نیاز اعضا از قبیل وسایل نقلیه، منابع مالی، نیروی انسانی و خدمات پشتیبانی را در اختیار این افراد قرار دهند. هیئت مرکزی گزینش می‌بایست در موارد استثنایی و مواردی که قابل پیش ‌بینی نیست، نیازهای خود را فهرست کرده و آن را به وزیر یا مقام عالی رتبه این دستگاه ارائه نماید.

طبق قوانین گزینش کشور هیچ کدام از اعضای هیات مرکزی، هیات عالی، هسته گزینش و دستگاه‌های ذی‌ربط در رابطه با وظایفی که برای جمع آوری مدارک و اطلاعات لازم انجام داده‌اند، تحت تعقیبات قضایی قرار نمی‌گیرند. در صورتی که یکی از اعضای دستگاه گزینش کارکنان دولت به جرائم عمومی مرتکب شده باشد یا در انجام وظایف خود تخلفی کرده باشد، هیئت‌های رسیدگی به تخلفات اداری مسئول رسیدگی به این تخلفات و جریمه کردن کارکنان هستند.

وظایف دبیرخانه هیات گزینش کارکنان دولت

دبیرخانه هیئت گزینش کارکنان دولت در ستاد گزینش کارکنان استقرار دارد و وظایف و مسئولیت‌های زیر رارانجام می‌دهد:

·        تهیه و تنظیم بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های داخلی مورد نیاز

·        بررسی نمودار تشکیلات و نمودار بودجه مورد نیاز هیات‌های وابسته به گزینش کشور

·        انجام کلیه امور مربوط به تدارکات، امور اداری، امور پشتیبانی و انجام کارهای روابط عمومی هیئت مرکزی

·        پیگیری اجرای کلیه مصوبات و تصمیمات اخذ شده توسط اعضای هیات عالی و هیات مرکزی

·        انجام کلیه اقدامات مورد نیاز برای آموزش کارکنان دولت در چارچوب قواعد تعیین شده

فصل چهارم آیین نامه قانون گزینش: نظارت، بازرسی و رسیدگی به شکایات مربوط به گزینش

فصل چهارم این آیین نامه شامل چندین ماده مختلف است که در مورد نظارت بر گزینش و رسیدگی به شکایات مرتبط با گزینش کارکنان دولتی صحبت می‌کنند. در ادامه با مواد مندرج در فصل چهارم آیین نامه قانون گزینش کارکنان دولت آشنا خواهید شد:

ماده 30: طبق این ماده دیوان عدالت اداری کشور می‌تواند به شکایات گزینش کشور رسیدگی کند و بعد از استعلام نظر نهایی هیات عالی و مرکزی به صدور رای خود بپردازد.

ماده 31: طبق این ماده هیئت عالی گزینش کشور برای رسیدگی به پرونده‌های مربوط به گزینش کمیته‌ای را مرکب از 3 الی 5 نفر افراد دارای صلاحیت تشکیل بدهد و بر اساس مندرجات ماده 13 قانون گزینش کارکنان دولتی نسبت به گزینش افراد اقدام کند.

ماده 32: طبق ماده 32 آیین نامه گزینش کشور در مواقع کثرت کار هیئت و هسته می‌توانند از کمیته‌های بررسی که شامل 3 الی 5 نفر عضو واجد شرایط است، کمک بگیرند.

ماده 33: طبق ماده 33 این آیین نامه هر گونه تخلفات گزینشی که مرتبط با عدم رعایت ضوابط گزینش توسط کارکنان است، بر اساس تبصره 2 ماده 14 قانون گزینش توسط هیات عالی و هیات مربوطه مورد بررسی قرار می‌گیرد.

ماده 34: ماده 34 این قانون تاکید دارد هر کدام از مراجع تجدید نظر اول و دوم و همچنین دیوان عدالت اداری که مسئولیت رسیدگی به شکایات و بر عهده دارند، تنها یک بار می‌توانند شکایت را بررسی کرده و رای مربوط به یک پرونده را صادر کنند.

ماده 35: بر اساس ماده 35 آیین نامه گزینش کشور افرادی که پس از ابلاغ رای گزینش واجد شرایط عمومی گزینش نبوده و شکایتی هم نکرده‌اند، حداکثر تا دو ماه پس از ابلاغ رای هیئت می‌توانند نسبت به رای صادر شده شکایت کنند. در این صورت هیئت مربوطه به رای رسیدگی می‌کند. در این موارد ممکن است شاکی نیازمند تنظیم دادخواست حقوقی نیز باشد که تنها زیر نظر وکیل می‌تواند این دادخواست را تنظیم کند.

ماده 36: چنانچه یک پرونده نیاز به تجدید نظر دارد، برای گزینش بهتر افراد اصلح ماموران تحقیق و مصاحبه گران مرحله اول و دوم تجدید نظر یک پرونده با هم متفاوت خواهند بود.

‌فصل پنجم آیین نامه اجرایی قانون گزینش: بیان مقررات کلی

در این بخش کلیه مقرراتی که به منظور استخدام و‌ گزینش کارکنان دولت مورد نیاز هستند، بیان شده‌اند. این فصل در مورد چگونگی گزینش افراد واجد شرایط صحبت می‌کند و قوانینی را نیز به منظور انتخاب بهتر افراد اصلح بیان می‌نماید.

باید اشاره کنیم که این آیین نامه و فصول مختلف آن در جلسه مشترک کمیسیون آموزش و پرورش و امور اداری و استخدامی کشور تنظیم شده‌اند. امروزه از مواد مندرج در این آیین نامه برای جذب بهتر نیروها و کارکنان دولت در سازمان‌های مختلف استفاده می‌شود.

جمع بندی

در این مطلب به معرفی آیین نامه‌ها و مقررات گزینش کارکنان دولت پرداختیم و مواد مندرج در آیین نامه گزینش کارکنان دولت را برایتان شرح دادیم. گزینش کارکنان دولتی در دستگاه‌های مختلف دولتی نیازمند توجه به یک سری قواعد و اصول گزینش است. دستگاه گزینش کارکنان شامل هیات عالی، هیات گزینش مرکزی، هسته گزینش و دستگاه‌های اجرایی مرتبط می‌شود. در فصل اول آیین نامه گزینش کلیات بیان می‌شوند و در فصل دوم نیز مقررات عمومی تشریح می‌شوند. فصل سوم نیز به تعیین تشکیلات و وظایف آن‌ها اشاره دارد. در فصل چهارم در مورد نظارت، بررسی و چگونگی رسیدگی به شکایات مربوط به گزینش صحبت می‌شود. فصل پنجم نیز شامل مقرراتی است که در زمینه‌ گزینش کارکنان دولت باید مورد توجه قرار بگیرند. فرایند گزینش اگر در چهارچوب مواد مندرج در این آیین نامه انجام شود، با موفقیت کامل پیش خواهد رفت.

سوالات متداول

·        وظیفه واحد کارگزینی چیست؟

واحد کارگزینی موظف است به محض دریافت نظر گزینش داوطلبان نسبت به استخدام یا عدم استخدام داوطلبان اقدام کند.

·        در صورت کثرت کار هیات گزینش چه می‌کند؟

در این موارد هیئت گزینش از 3 الی 5 نفر افراد واجد دارای صلاحیت کمک می‌گیرد تا امور مربوط به گزینش کارکنان دولت در دستگاه‌ها و ادارات مختلف را انجام دهد.

·        داوطلبان برای ثبت شکایات خود چقدر زمان دارند؟ در صورتی که یک داوطلب گزینش نشود، می‌تواند شکایت خود را در دستگاه‌های قضایی به ثبت برساند. این فرد تا 2 ماه پس از انجام فرآیند گزینش قادر به ثبت شکایات خود خواهد بود.