احتمال تغییر رای با ماده ۷۹ دیوان عدالت اداری

در شاخه : آیین دادرسی طرح دعوی در دیوان عدالت اداری

احتمال تغییر رای با ماده 79 دیوان عدالت اداری

این مطلب توسط اینجانب محمدرضا کریمی وکیل دیوان عدالت اداری با 20 سال سابقه وکالت دادگستری تهیه و تنظیم شده است

برای درخواست ماده 79 دیوان عدالت اداری چند نکته را حتماً در نظر بگیرید

ماده 79 قانون دیوان عدالت اداری یکی از راه‌های نقض رای قطعی شعب دیوان عدالت اداری در هر پرونده ای می‌باشد فرقی نمی‌کند دعاوی شما مربوط به امور اداری ، استخدامی یا فرهنگی باشد یا اینکه امور شهرداری و شهرسازی، ابتدائی‌ترین شرط آن این است که رایی که در مرحله ماده 79 به آن اعتراض دارید قطعی شده باشد. و فرقی نمی‌کند که این رای در مرحله بدوی به دلیل عدم اعتراض شما قطعی شده یا اینکه در مرحله تجدید نظر قطعی شده است. چون آرای غیر قطعی هنوز امکان رسیدگی در مراحل و جریان عادی دادرسی و اعتراض به آن وجود را دارند.

ماده 79 قانون قدیم دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 :

《درصورتیکه رئیس قوه قضاییه یا رئیس دیوان، رای قطعی شعب دیوان را خلاف بین شرع یا قانون تشخیص دهند، رئیس دیوان فقط برای یک بار با ذکر دلیل پرونده را برای رسیدگی ماهوی و صدور رای به شعبه هم عرض ارجاع می‌نماید》

ماده 79 قانون جدید دیوان عدالت اداری مصوب سال 1402:

《ماده 79 (اصلاحی 10‌‌/02‌‌/1402)ـ در صورتی که رئیس قوه قضائیه یا رئیس دیوان رای قطعی شعب دیوان را خلاف بین شرع یا قانون تشخیص دهند، رئیس دیوان فقط برای یک بار با ذکر دلیل پرونده را برای رسیدگی ماهوی و صدور رای به شعبه هم عرض ارجاع می‌نماید.شعبه مذکور مکلف است خارج از نوبت به پرونده رسیدگی و رای مقتضی را صادر کند. رای صادر شده قطعی است》.

اول اینکه-ماده 79 مربوط به آرائی است که قطعیت یافته و دیگر امکان اعتراض برای شما وجود ندارد.

دوم اینکه-ماده 79 مربوط به تمامی دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری می‌باشد پس دعاوی ملکی و شهرسازی یا اداری و استخدامی را نیز شامل می‌شود.

سوم اینکه-ماده 79 مربوط به دعاوی است که شعب به صورت ماهیتی یا شکلی دعوی شما را رد کرده اند پس منصرف از دعاوی مربوط به اعتراض به مصوبات مراجع دولتی در هیات عمومی دیوان عدالت اداری می‌باشد بنابراین ماده 79 مربوط به دعاوی قابل طرح در هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیست.

چهارم اینکه-درخواست ماده 79 دادخواست نیست بنابراین صرف درخواست و بدون دادخواست قابل رسیدگی در دیوان عدالت اداره می‌باشد.

پنجم اینکه-ماده 79 خطاب به رئیس دیوان عدالت اداری مطرح می‌شود بنابراین در دعوی 79 این رئیس دیوان عدالت اداری است که تصمیم می‌گیرد که آیا موضوع شما قابل رسیدگی مجدد هست یا خیر.

ششم اینکه-در صورتی که درخواست ماده 79 شما مورد پذیرش قرار گیرد و به شعبه همعرض ارجاع شود و در شعبه همعرض به موضوع شما رسیدگی گردد و حکم به رد درخواست شما صادر شود امکان درخواست مجدد شما برای آن وجود ندارد اما چنانچه در همان مراحل اولیه درخواست و بدون ارجاع به شعبه همعرض تقاضای شما مردود اعلام گردد شما امکان مجدد طرح درخواست ماده 79 را دارید حتی اگر این درخواست چندین مرتبه مطرح گردد. پس برخلاف جریان عادی دادرسی اعتبار امر مختومه در ماده 79 تنها و تنها به فرض رد درخواست در شعبه همعرض قابل استناد می‌باشد.

هفتم اینکه-در درخواست ماده 79 شما مشخصا باید اعلام کنید که رای قطعی صادره علیه شما مخالف بین قانون است یا شرع و در فرض ادعای مخالفت با هر دو کدام یک از قوانین یا شرعیات مورد توجه قضات صادر کننده رای قطعی قرار نگرفته بوده است.

هشتم اینکه-در درخواست ماده 79 صرف مخالفت رای قطعی با قانون برای موافقت با این درخواست کافی نیست بلکه شما دقیقاً باید معلوم و مشخص کنید که حکم صادره مخالف آشکار کدام یک از قوانین یا شرعیات است و در موضوع مخالفت آشکار آنچه که موضوع این درخواست است این است که رای قطعی صادره آنچنان در مخالفت آشکار با قانون یا شرع باشد که هر حقوقدانی یا فقیهی رای صادره را به جهات مد نظر شما صحیح و قابل اعتناء نداند.

نهم اینکه-درخواست اعمال ماده 79 مقید به زمان نیست یعنی هر زمان شما می‌توانید بعد از قطعیت رای خود، این درخواست را مطرح کنید و مهم نیست چه تاریخی از زمان قطعیت رای شما گذشته و برخلاف جریان عادی دادرسی یا طرق فوق العاده دعاوی دیگر از جمله اعاده دادرسی یا اعتراض ثالث و ورود ثالث مهلت معلوم و مشخصی برای آن در قانون نیامده است.

دهم اینکه-درخواست ماده 79 مستلزم پرداخت هزینه دادرسی نیست بنابراین بدون پرداخت هزینه دادرسی قابل طرح در دیوان عدالت اداری است البته اخیراً بر اساس دستور ریاست محترم دیوان عدالت اداری،درخواست اعمال ماده 79 می‌بایست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارسال شود که طبعاً ارسال از این طریق مستلزم پرداخت هزینه‌های مترتبه مربوط به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می‌باشد.

یازدهم اینکه-امکان طرح این درخواست با وکالت مدنی اشخاص دیگر وجود ندارد یعنی چنانچه شخصی در جریان دادرسی حکم به ضرر وی صادر شده نمی‌تواند با تفویض وکالت مدنی به شخصی غیر از وکیل دادگستری این درخواست را مطرح نماید در نتیجه درخواست اعمال ماده 79 یا از طریق اصیل عوی یا از طریق وکیل دادگستری امکان‌پذیر است.

دوازدهم اینکه-درخواست ماده 79 تنها از طرف کسانی که در دعوی اصلی خواهان یا خوانده دعوی قرار گرفته بودند قابل اجابت و رسیدگی است بنابراین موضوع ماده 79 شخص ثالث امکان ورود نداشته و دعوی اعتراض ثالث به درخواست ماده 79 قابل توجه و اعتنا قضائی و البته رسیدگی نیست.

سیزدهم اینکه-در درخواست اعمال ماده 79 امکان ورود ثالث وجود ندارد بنابراین تا زمان تصمیم گیری قطعی در مورد درخواست اعمال ماده 79 نزد ریاست محترم دیوان عدالت اداری امکان طرح دعاوی طاری از جمله ورود ثالث، جلب ثالث و اعتراض ثالث وجود ندارد و تنها در فرض پذیرش درخواست و ارجاع پرونده به شعبه همعرض امکان ورود اشخاص ثالثی که در دعوی اصلی دارای سمت هستند وجود دارد.

چهاردهم اینکه-شعبه همعرض که پس از نقض رای توسط ریاست دیوان عدالت اداری به آن شعبه ارجاع شده تکلیفی به تبعیت از نظر رئیس دیوان نداشته و می‌تواند رایی بر خلاف نظر ریاست دیوان صادر کند بنابراین موافقت با درخواست اعمال ماده 79 و ارجاع به شعبه همعرض به معنی نتیجه قطعی در نقض رای سابق الصدور نمی‌باشد.

پانزدهم اینکه-در باب درخواست اعمال ماده 79 تبادل لایحه صورت نمی‌گیرد بنابراین در هر مرحله از رسیدگی اعم از مرحله ریاست دیوان عدالت اداری و سپس شعبه همعرض تبادل لایحه انجام نشده و طرف شکایت از جریان آن مطلع نخواهد شد.

شانزدهم اینکه-برابر تبصره 1 ماده 79 رسیدگی در شعبه همعرض خارج از نوبت بوده و رای صادره از این شعبه نیز قطعی اعلام می‌گردد.

هفدهم اینکه- همانطور که پیشتر نیز اعلام شد آراء قطعیت یافته در مرحله بدوی نیز قابلیت درخواست اعمال ماده 79 را دارد اما با این تفاوت که در فرض پذیرش درخواست ماده 79 و ارجاع به شعبه همعرض در این فقره شعبه همعرض شعبه تجدید نظر خواهد بود و نه بدوی

《تبصره 1 (اصلاحی 10‌‌/02‌‌/1402)ـ چنانچه رای قطعی موضوع این ماده از شعبه بدوی صادر شده باشد، در این صورت پرونده برای صدور رای به شعبه تجدیدنظر ارجاع می‌گردد》.

هجدهم اینکه- برابر تبصره 2 الحاقی مصوب سال1402 در فرض پذیرش رخواست اعمال ماده 79 و ارجاع به شعبه همعرض، اجرای حکم تا صدور رای قطعی متوقف می‌گردد و عملاً اجرای حکم تا زمان صدور حکم در شعبه همعرض متوقف خواهد شد.

《تبصره 2 (الحاقی 10‌‌/02‌‌/1402)ـ در صورت اعلام خلاف بین شرع یا قانون بودن رای، توسط رئیس قوه قضائیه یا رئیس دیوان، اجرای حکم تا صدور رای مجدد، متوقف می‌شود》.د

نوزدهم اینکه- با توجه به اینکه ماده 79 خارج از جریان عادی دادرسی بوده و شروط مقرر در قانون از جمله مخالفت بین رای قطعی مورد اعتراض با شرع یا با قانون امکان نقض رای را در دیوان عدالت اداری و رسیدگی مجدد را بسیار محدود و سخت می نماید.

جمع بندی

می‌توان گفت که شانس موفقیت و احتمال نقض رای در ماده 79 دیوان عدالت اداری به مراتب کمتر از جریان عادی دادرسی همانند مراحل بدوی و تجدید نظر یا حتی اعاده دادرسی می‌باشد.

پیشنهاد

پیشنهاد می‌شود که این درخواست را با استفاده از تجربیات و دانش وکیل دیوان عدالت اداری مطرح نمائید زیرا که در حالت عادی نیز شانس زیادی برای موفقیت در ماده 79 وجود ندارد خاصه اینکه با وجود شروط مقرر در قانون و تخصصی بودن اعتراض در این موضوع ،مناسب‌تر است از خدمات وکیل دیوان عدالت اداری جهت درخواست ماده 79 بهره‌مند شوید.