اشخاص صالح به شکایت از تخلفات کارمندان در هیات تخلفات اداری

در شاخه : رسیدگی به تخلفات اداری در دیوان عدالت اداری

به موجب ماده 2 قانون رسیدگی به تخلفات اداری و تبصره 1 آن هر یک از هیات های بدوی و تجدیدنظر از 3 عضو اصلی و یک یا دو عضو علی البدل تشکیل و در غیاب اعضای اصلی اعضای علی البدل به جای آنان انجام وظیفه خواهند نمود.

طبق ماده 6 آیین نامه اجرایی قانون فوق الذکر هر یک از هیات های بدوی و تجدیدنظر پس از تشکیل از بین خود یک نفر رئیس یک نفر نایب رئیس و یک نفر دبیر جهت تنظیم صورت جلسه ها و مکاتبه های خود انتخاب و تعیین می کنند. همچنین مطابق تبصره ماده مذکور مکاتبه های هیات با امضای رئیس و در غیاب وی با امضای نایب‌رئیس معتبر است طبق مفاد ماده 6 آیین نامه اجرایی انتخاب روسای هیات ها به عهده اعضاء است و دخالت رئیس دستگاه در انتخاب رئیس هیات از بین اعضا موردی ندارد بر اساس ماده 7 آیین نامه مذکور هیات های بدوی و تجدیدنظر موظفند بلافاصله پس از تشکیل آغاز کار خود را به نحو مقتضی با ذکر نشانی از طریق واحد مربوط به اطلاع کارمندان خود برسانند.

اشخاصی که می‌توانند شکایت یا اعلام تخلف نمایند.

در قانون رسیدگی به تخلفات اداری در مورد اشخاصی که می توانند از کارمند شکایت یا تخلف او را به هیات ها اعلام نمایند حکمی وجود ندارد اما در ماده 15 آیین نامه اجرایی قانون و ماده 18 دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اداری اشخاصی که می توانند از کارمند شکایت یا تخلف او را به هیات ها جهت رسیدگی اعلام نمایند احصاء شده است با توجه به مواد مذکور اشخاص از قرار زیر هستند.

1_ اشخاص حقیقی و حقوقی

اشخاص حقیقی همان افرادی هستند که می توانند دارای حق و تکلیف شوند و این قابلیت از طرف خداوند به اعتبار رطبیعت انسانی در او به ودیعه گذاشته شده است و بدین جهت انسان را شخص طبیعی می‌نامند در مقابل اشخاص حقیقی یا طبیعی اشخاص حقوقی وجود دارند و آن ها جمعیت ها و موسساتی هستند که مانند اشخاص طبیعی دارایی دارند و قوانین موضوعه آنها را در حکم شخص طبیعی و موضوع حق و تکلیف قرار داده می توانند از حقوقی که اشخاص حقیقی برخوردار هستند بهره مند گردند جز آنچه که اختصاص به طبیعت انسان دارد اشخاص به موجب ماده 18 دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اداری اعم از ارباب رجوع و مردم می باشد اشخاص در صورت تحمل ضرر و زیان یا تضییع حقی از آنان توسط کارمند می توانند از کارمند شاکی شده و از هیات رسیدگی به تخلفات او را درخواست نمایند مثلاً اگر فردی به دلیل تبعیض یا اعمال غرض توسط کارمند در اجرای قوانین و مقررات نسبت به او متضرر شده یاحقی از تضییع شده باشد به عنوان شاکی حقیقی می تواند از کارمند متخلف در هیات شکایت نماید یا اگر جمعیت یا موسسه ای به عنوان شخص حقوقی به همان علتی که ذکر شد توسط کارمند متضرر شده یاحقی از آن تضییع شده می تواند همانند شخص حقیقی و افرادی انسانی به وسیله مقامات ماذون و ذیصلاح شخص حقوقی از کارمندان شاکی شود. بنابراین شاکی اعم از شخص حقیقی و حقوقی است آنچه در مورد شکایت اشخاص حقیقی و حقوقی گفته شد در صورتی است که اشخاص مذکور متحمل ضرر و زیان شده یا حقی از آنان تضییع شده باشد در غیر اینصورت آنان می‌توانند تخلف یا تخلفات کارمند را به هیات اعلام نمایند و در این حالت درخواست آنان عنوان شکایت را نخواهد داشت بلکه از آن به اعلام تخلف تعبیر می‌شود.

2_کارمندان

در ماده 18 دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اداری از کارمندان به عنوان اشخاص یاد شده است که می‌توانند از کارمند متخلف شاکی شده یا تخلف او را اعلام نمایند اگر کارمندی از سوی کارمند دیگری مورد ضرب و شتم قرار گرفته یا تهمت و افترایی به او نسبت داده شود می‌تواند از کارمندی که نسبت به او مرتکب اعمال مذکور گردید شکایت نماید و اگر کارمندی از تخلفات کارمند دیگر مطلع شد و در حالیکه تخلفات مذکور منجر به ورود ضرر و زیان یا تضییع حقی از او نشود در این صورت تحت عنوان اعلام تخلف یا گزارش تخلف موضوع به هیات قابل انعکاس است و مطابق تبصره یک ماده 18 دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اداری رعایت سلسله مراتب اداری در اعلام تخلف به هیات لازم نیست لذا ضروری نیست اول رئیس مربوطه گزارش را به رئیس مافوق و آن هم به مافوق خود اعلام نماید تا در صورت صلاح دید و تخلف به هیات منعکس شود.

3_مدیران و سرپرستان اداری

به موجب مواد 15 آیین نامه اجرایی قانون و 18 دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اداری در صورت شکایت یا اعلام مدیران و سرپرستان اداری هیات ها شروع به رسیدگی می کنند مدیران طبق نظر هیات عالی نظارت عبارتند از:

الف. معاونین رئیس جمهور معاونان وزرا سفرا استانداران فرمانداران

ب. مدیران کل در وزارتخانه ها سازمان ها و موسسات دولتی

ج. مدیران کل واحدهای تابعه وزارتخانه و سازمان های دولتی در تهران و شهرستان ها

د. روسای سازمان های وابسته به وزارتخانه در تهران و شهرستانها

ه. مدیران عامل و اعضای هیات مدیره شرکت ها و موسسات و سازمان های دولتی

و. هم ترازان عناوین فوق در دوایر دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی در کنار مدیران در مواد مذکور عبارت سرپرستان اداری نیز به کار رفته است و منظور از آن با توجه به تفکیک به عمل آمده در بند 15 ماده 8 قانون رسیدگی به تخلفات اداری یعنی اشخاصی غیر از آنهایی که در بندهای شش گانه فوق بدان و اشخاصی که تعدادی کارمند تحت سرپرستی آنها انجام وظیفه می‌کنند شکایت یا اعلام تخلف توسط مدیران و سرپرستان عموماً ناظر به اعلام تخلف کارمند از سوی اشخاص مذکور می باشد نه شکایت از کارمندان و افراد تحت امر به همین جهت در بند 15 ماده 8 قانون سهل انگاری روسا و مدیران در ندادن گزارش تخلفات کارمندان تحت امر تخلف محسوب شده است در ماده 29 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری نیز مقامات و اشخاص رسمی موظفند به هنگام برخورد با امر جزایی در حوزه کاری خود مراتب را به رئیس حوزه قضایی یا معاون وی اطلاع دهند و در ماده 606 قانون مجازات اسلامی عدم اعلام وقوع جرم ارتشاء و اختلاس یا تصرف غیرقانونی یا کلاهبرداری یا جرایم موضوع مواد 599 و 603 قانون مذکور به مراجع صلاحیت دار قضایی یا اداری توسط روسا و مدیران یا مسئولین سازمان ها و موسسات مذکور در ماده 598 قانون مجازات اسلامی در صورت اطلاع از آنها در سازمان یا موسسات تحت امر یا نظارت جرم و تخلف محسوب شده است و مدیران یا سرپرستان مشمول احکام مواد مذکور با مجازات کیفری و اداری مواجه خواهند شد. عمومی و انقلاب در امور کیفری باشد بلکه شکایت حق مدیران یا سرپرستان اداری است البته عدم شکایت مدیران یا سرپرستان اداری از کارمند در این وضعیت مانع از رسیدگی به تخلفات کارمند در صورت اعلام تخلف توسط اشخاص دیگر یا مدیران و سرپرستان اداری نخواهد بود لکن اعلام تخلف توسط مدیران یا سرپرستان اداری دیگر عنوان شکایت نخواهد داشت.

4-بازرسان هیات عالی نظارت

مطابق تبصره 3 ماده 22 قانون رسیدگی به تخلفات اداری هیات عالی نظارت می‌تواند بازرسانی را به دستگاه‌های مشمول اعزام نموده و در صورت مشاهده موارد تخلف کارکنان متخلف را جهت رسیدگی به پرونده آنان به هیات های رسیدگی به تخلفات اداری معرفی نماید به همین منظور در ماده 15 آیین‌نامه اجرایی قانون نیز مقرر شده است که هیات های بدوی و تجدید نظر در صورت شکایت یا اعلام بازرس های هیات عالی نظارت شروع به رسیدگی می کنند. 5_مقامات و اشخاص مندرج در قانون در ماده 18 دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اداری پیش‌بینی شده است که مقامات و اشخاص مندرج در مواد 12 و 17 قانون رسیدگی به تخلفات اداری می‌توانند شکایت یا تخلف کارمند را به هیات ها جهت رسیدگی اعلام نمایند مقامات و اشخاص مندرج در مواد 12 و 17 قانون عبارتند از :

رئیس مجلس شورای اسلامی وزرا بالاترین مقام اجرایی سازمان های مستقل دولتی و سایر دستگاه‌های مشمول قانون شهردار تهران شهرداران مراکز استان ها استانداران و روسای دانشگاه ها

6_دفاتر بازرسی و پاسخگویی به شکایات بر اساس مصوبه شورای عالی اداری در خصوص تشکیل دفاتر بازرسی و پاسخگویی به شکایات در وزارتخانه‌ها و سازمانهای مستقل مصوب 1378/02/15 دفاتر مذکور موظفند بر اساس دستورالعمل های ابلاغی به شکایات واصله از مردم رسیدگی و پاسخ مقتضی در اسرع وقت به ذینفع ارائه نمایند و در صورت تشخیص تخلف از طرف کارکنان و مسئولین دولتی نسبت به ارجاع پرونده ماموران متخلف به هیات های بدوی رسیدگی به تخلفات اداری و یا محاکم صالحه طبق مقررات اقدام نمایند و هیات مرجوع الیه موظف است خارج از نوبت به آنها رسیدگی نموده و رای لازم را صادر نماید.

7_سازمان بازرسی کل کشور سازمان بازرسی کل کشور به استناد ماده 18 دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اداری صلاحیت اعلام تخلف کارمند به هیات ها جهت رسیدگی به آن را دارد و رسیدگی هیات ها در مورد اعلامات سازمان مذکور خارج از نوبت بوده و باید رای لازم را در آن مورد صادر نمایند. همچنین در ماده 6 قانون اصلاح موادی از قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور مصوب 1360 و الحاق یک ماده و یک تبصره به آن مصوب 1375/05/07 مقرر گردیده است که گزارش‌های سازمان در مراجع قضایی و هیات های رسیدگی به تخلفات اداری خارج از نوبت رسیدگی خواهد شد در اصلاح بعدی ماده 6 در سال 1387 پیش‌بینی شده است که هیات ها باید حداکثر ظرف مدت سه ماه به گزارش های سازمان رسیدگی نمایند و چنان‌چه رسیدگی به پرونده ها بیش از مدت معین نیاز به وقت داشته باشد مراجع مذکور باید جهات و دلایل آن را در پرونده درج و تصریح نمایند.

8_ سایر اشخاص آنچه در مورد مراجع اعلام تخلف یا شکایت از کارمند گفته شد جنبه حصری ندارد و از منطوق ماده 15 آیین اجرایی قانون رسیدگی به تخلفات اداری استفاده حصری نسبت به افراد مندرج در مستند مذکور نمی گردد و صرفاً موارد لزوم شروع به رسیدگی توسط هیات های بدوی و تجدیدنظر در مستند به یاد شده اعلام شده است بنابراین ممکن است افراد و اشخاص دیگری غیر افراد و اشخاص مذکور در ماده 15 آیین نامه اجرایی قانون و 18 دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اداری مانند اعضای گروههای تحقیق و غیره اعلام تخلف یا شکایت نمایند که در این صورت هیات ها مکلف به رسیدگی خواهند بود.

9_ اعضای هیات ها ممکن است تخلف اتفاق افتاده ولی گزارش آن به حیاط اعلام نشود یا شاکی از کارمند وجود نداشته باشد در این صورت اگر حیات از وقوع تخلف مطلع شود میتواند به تخلف رسیدگی نماید در این‌ باره هیات عالی نظارت تکلیفی متوجه هیات های رسیدگی به تخلفات نمی‌داند با این استدلال که مطابق ماده 15 آیین نامه اجرایی قانون رسیدگی به تخلفات اداری شروع به رسیدگی توسط هیات ها مستلزم شکایت یا اعلام اشخاص می باشد با این حال در این قبیل موارد یکی از اعضا می تواند مراتب را به هیات گزارش نماید تا هیات شروع به رسیدگی نماید.

برگرفته از نگرشی نو و تحلیلی بر قانون رسیدگی به تخلفات اداری-دکتر محمد نکوئی

برای مطالعه نمونه آرای دیوان عدالت اداری و مطالب مربوط به تخلفات اداری اینجا را کلیک نمائید.

اینجانب محمدرضا کریمی متخصص کمیسیون ماده 100 شهرداری و باتجربه در دعاوی مربوط به دیوان عدالت اداری علاقه و آمادگی خود را جهت وکالت در اینگونه موارد اعلام نموده و امید است با اتکال به خداوند منان و در کنار یکدیگر نسبت به احقاق حقوق شهروندی شما اقدام نمایم .. بدیهی است امکان ارسال مطالب و مدارک از طریق دو پیام رسان تلگرام و واتس آپ برای شما فراهم است و میتوانید قبل از تفویض وکالت و یا مراجعه به اینجانب نسبت به ارسال مدارک خویش به شماره زیر اقدام نموده و پس از بررسی موضوع و امکان طرح دعوا و پیشرفت کار نسبت به پذیرش وکالت شما اقدامات لازم صورت گیرد

کریمی وکیل دعاوی دیوان عدالت اداری و شهرداری_09194504079